elektrik deşarjı ne demek?

Elektrik Deşarjı

Elektrik deşarjı, bir yalıtkan ortamda (örneğin hava, vakum veya dielektrik bir malzeme) yeterince yüksek bir elektrik alan uygulandığında meydana gelen ani elektrik akımı akışıdır. Bu durum, yalıtkan maddenin yalıtım özelliğini kaybetmesine ve iletken hale gelmesine neden olur. Elektrik deşarjı, çeşitli doğal ve yapay ortamlarda gözlemlenebilir ve farklı formlarda ortaya çıkabilir.

Elektrik Deşarjının Temel Mekanizmaları

• Çarpışma İyonlaşması (Çarpışma İyonlaşması): Yüksek enerjili elektronlar, yalıtkan madde içindeki atom veya moleküllerle çarpışarak elektron koparır. Bu, serbest elektron sayısını artırır ve zincirleme bir reaksiyona yol açabilir.
• Fotoiyonizasyon (Fotoiyonizasyon): Yüksek enerjili fotonlar (örneğin, UV ışığı), atom veya moleküllerden elektron kopararak iyonlaşmaya neden olur. Bu da serbest elektronların oluşumunu sağlar.
• Termal İyonizasyon (Termal İyonizasyon): Çok yüksek sıcaklıklarda, atomlar ve moleküller yeterli kinetik enerjiye sahip olarak kendiliğinden iyonlaşabilir. Bu durum genellikle plazma oluşumunda gözlemlenir.

Elektrik Deşarjının Çeşitleri

• Kıvılcım Deşarjı (Kıvılcım Deşarjı): Genellikle gazlarda meydana gelen ani ve geçici bir deşarj türüdür. Yüksek voltaj farkı nedeniyle oluşur ve parlak bir ışık ve ses (çıtırtı) ile karakterizedir.
• Korona Deşarjı (Korona Deşarjı): Keskin uçlu veya sivri yüzeylerdeki yüksek elektrik alan yoğunluğu nedeniyle oluşan sürekli ve zayıf bir deşarj türüdür. Genellikle mor renkli bir parıltı ile gözlemlenir.
• Ark Deşarjı (Ark Deşarjı): Yüksek akım ve düşük voltajda meydana gelen sürekli bir deşarj türüdür. Çok yüksek sıcaklıklara ulaşabilir ve parlak bir ışık yayar. Kaynak makinelerinde ve bazı aydınlatma sistemlerinde kullanılır.
• Yüzey Deşarjı (Yüzey Deşarjı): Bir yalıtkan yüzeyi boyunca meydana gelen bir deşarj türüdür. Yüzey kirliliği veya nem gibi faktörler bu tür deşarjları tetikleyebilir.
• Yıldırım (Yıldırım): Atmosferdeki büyük elektrik yüklerinin deşarjı sonucu oluşan doğal bir olaydır. Bulutlar arasında veya bulut ile yer arasında meydana gelebilir.

Elektrik Deşarjının Uygulamaları

Elektrik deşarjı, birçok farklı alanda kullanılmaktadır:

• Aydınlatma: Floresan lambalar, neon lambalar ve gaz deşarjlı lambalar elektrik deşarjı prensibiyle çalışır.
• Endüstriyel Prosesler: Plazma kesme, plazma kaplama ve yüzey işleme gibi işlemlerde kullanılır.
• Tıbbi Uygulamalar: Sterilizasyon, yara iyileştirme ve kanser tedavisi gibi alanlarda kullanılır.
• Güç Sistemleri: Yüksek gerilim hatlarında meydana gelen korona deşarjları enerji kayıplarına neden olsa da, bazı koruma sistemlerinde de kullanılır.
• Araştırma: Plazma fiziği, malzeme bilimi ve atmosferik elektrik gibi alanlarda yapılan araştırmalarda kullanılır.

Elektrik Deşarjının Tehlikeleri

Elektrik deşarjı, canlılar ve ekipmanlar için çeşitli tehlikeler oluşturabilir:

• Elektrik Şoku (Elektrik Şoku): Canlılar üzerinde ciddi yaralanmalara veya ölüme neden olabilir.
• Yangın ve Patlama: Yanıcı maddelerin tutuşmasına neden olabilir.
• Ekipman Hasarı: Elektronik cihazların arızalanmasına veya hasar görmesine neden olabilir.
• Elektromanyetik Girişim (EMI) (Elektromanyetik%20Girişim): Diğer elektronik sistemlerin çalışmasını bozabilir.

Elektrik deşarjıyla ilgili riskleri azaltmak için uygun güvenlik önlemleri alınmalı ve yalıtım malzemeleri düzenli olarak kontrol edilmelidir.